I teams de ziclisć amatoriai mët sot a presciun le comitê d’organisaziun dla Maratona cun na reportaja critica sön le mensil Cicloturismo. La gauja? Cun les 20mile preiscriziuns él gnü stlüt fora passa chinescmile porsones… y tröpes scuadres amatoriales de majera importanza tla Talia.

Turism – Le mensil por i apascionà dla roda “Cicloturismo” se presentëia tla pröma ediziun dl ann 2009 cun na reportaja sön le dagnì dla Maratona dles Dolomites. Mo chësc iade manco cun lalć, plü cun critiches. Le comitê dla Maratona, cun a će l’ostì Michil Costa, à albü por l’ediziun dl 2009 bëgn 20.228 pre-iscriziuns, ći che corespogn a n aumënt de chës 3.000 adejiuns respet al ann passè. De chësta meja de speranziusc n’él gnü trat fora 4.700, ći che ô dì che la gran maioranza, bëgn 15.528 ziclisć, à messü gnì stlüć fora. Danter chisc n gran numer de atleć di clubs amatoriai plü rapresentatifs dla Talia.”Maratona perchè?” Cun chësc titul déura le mensil süa reportaja, a chëra che al ti é gnü dediché bëgn 12 plates. L’estraziun di partezipanć dan da n notar vëgn definida dal mensil na “ghigliottina” por la gran maioranza de porsones.Cun chësta reportaja à i clubs orü se lascè fora “so sënn”, mo dantadöt – chësta é la impresciun – fà presciun sön le comitê dla Maratona por che al vëgnes ćiarè deplü di clubs, che mëna adalerch n gröm de atleć. De chësta presciun dij Michil Costa insciö: “Por nos él saurì da tignì fora chësc druch, deache i ne se lasciun nia corumpe. Sambëgn porta i teams tröc scioldi, na buna organisaziun y na buna atmosfera, mo nos tignun pro nosta ligna.”

Emanuele Negrini n’é nia laprò tl 2009
Danter i stlüć fora él inće l’atlet Emanuele Negrini dl Team Salieri, che à davagnè la Maratona por bëgn cin’ iadi, inće la ultima ediziun. Negrini ess podü tó pert de dërt ala Maratona, sce al s’ess presentè ales premiaziuns dl domisdé, ći che al n’à nia sciafié “por rajuns de laûr”, scri le mensil de ziclism. Michil Costa tol posiziun: “Sambëgn che al nes desplej da avëi messü tó chësta dezijiun, no ma ćiodì che Negrini à davagnè cin’ iadi la Maratona, mo inće deache al à tut pert n gröm de iadi. Nosc regolamënt é indere tler y a chël nes tignunse.” Gianluca Salieri, presidënt dl team, lascia alsavëi tl mensil de ziclism che al ponsa sura sce fà na plüra cuntra le comitê. I partezipanć ala Maratona vëgn ćernüs tres plü sistems. Dlungia i 4.700 trać fora dala estraziun a caje, che vëgn fata tres n sistem informatich, vëgnel inće tut sö düć chi atleć che n’é i dui agn denant nia gnüs pro (y chisc é tres deplü). Al vëgn pité spo la poscibilité da cumprè iscriziuns a n prisc plü alt. Na pert dles iscriziuns é spo resservades ales porsones inviades y na pert ales porsones che prenotëia laprò inće val’ dis de vacanza (ai tour operator). Chësc fat descëda n’atra critica, che vëgn da deplü perts, che la Maratona pënsa massa ai scioldi.

I taliagn se damana plü posć
I clubs taliagn se lascia inće sö che la cuota de porsones chirides fora tl’estraziun é partida sö al 50% danter taliagn y jënt da foradecà, scemia che i taliagn che à dè ite la preiscriziun é 13.000, cuntra i 7.000 da foradecà. La jornalista de Cicloturismo Pamela Pucci confrontëia Michil Costa cun la domanda sce al ne foss nia le caje da ti resservè plü posć ai taliagn. La resposta de Costa toma fora dër diplomatica: “Iö aprijëii la multietnicité, porchël orunse che al sides jënt da foradecà. … An mëss conscidré che chi da foradecà à de majeres destanzes da fà y al n’é nia dërt che ai vëgnes penalisà. Al é bel da avëi partezipanć da vigni pert dl monn, dal’America sciöche inće dal’Australia. Mo al é inće vëi che sce la domanda é maiù, fóssel dërt da ti resservè plü posć. I n’un baiarùn tla proscima sentada dl comitê.” Tl bojëgn vëgnon inće creatifs. Y Andrea Pinarello à sciurè sön mësa la proposta da fà döes maratones, na eventualité sön chëra che Michil Costa respogn ala jornalista: “… La Maratona ne va nia da copié o da clonè. Al n’é nia por rajuns tecniches deache i pënsi che sce i oresson, fósson bugn da ciafè na secunda stlüta dles strades y da mobilisé i operadus y i media por n secundo apuntamënt. Mo al é na lîta de filosofia.”

La Maratona fora dl “Prestigio”?
La Maratona dles Dolomites fej pert danter l’ater dl percurs Prestigio, che tol ite indöt 10 “Granfondo” ziclistiches. I clubs critichëia che da tò pert ala Maratona él massa rî y de conseguënza rî da podëi arjunje la partezipaziun a dötes 10 les competiziuns dl Prestigio. I clubs amatoriai tol en conscidraziun da stlü fora la Maratona dal Prestigio. Michil Costa: “Al foss sciode sce ai nes stlujess fora, deache le Prestigio à sigü portè pro che la Maratona gniss plü conesciüda. Ti ôje le spiné a chi che nes à daidé dan 10 agn n’é sigü nia na bela cossa.”

Michil: “N turism basè sön la roda!”
Fà döes maratones é fora dla discusciun, aumentè i partezipanć inće. Ći pon pa spo fà por acontentè la jënt? I damanun Michil Costa sce chësc gran numer de stlüć fora ne po nia avëi cun le tëmp conseguënzes negatives por la manifestaziun? Al respogn insciö: “Sigü messunse ciafè na soluziun. Al foss da potenzié n turism che à da fà cun le ziclism. Mo ćina che i ùn i jus che pê motodroms, olache auti y motors va a 100 al’ora, ne vara nia da svilupè n turism basè sön la roda. An mëss tó dezijiuns. Öna na poscibilité foss chëra da stlü por val’ ora i jus, 10 dis alalungia, dan y do la Maratona.” (pablo)

Tliché sön: La Usc di Ladins Nr. 02/2009 – 17 de jené 2009